آموزش توالت رفتن یعنی آن كه كودك طرز صحیح استفاده از توالت را بیاموزد، نیاز به دستشویی رفتن را احساس كند، طرز صحیح دستشویی كردن، شستن و پاك كردن خودش و شستن دست‌ها و خشك كردن آن‌ها را بیاموزد. كـودكان معمولاً تا سن 5 – 4 سالگی در این مورد نیاز به كمك دارند. اكثر كودكان كنترل عضلانی برای تنظیم خود را بین سن 18 ماهگی و 3 سالگی به‌دست می‌آورند. ولی كودكانی كه ناتوانی دارند نمی‌توانند تا سنین بالاتر این كنترل را به‌دست آورند. البته علاوه بر سن كودك، آمادگی او نیز برای این آموزش مهم است. مثلاً این كه كودك باید بتواند بنشیند و بتواند حداقل برای 5 دقیقه آرام بازی كند، قادر به همراهی و كمك كردن برای پوشیدن و درآوردن لباسش باشد، رفتارهای تقلیدی را نشان دهد، توانایی فهمیدن و دنبال كردن دستورات ساده را داشته باشد، در مرحله لجبازی و منفی‌گرایی نباشد، حركات روده و فعالیت آن در زمان‌های خاصی از روز تنظیم شده باشد، توانایی این را داشته باشد كه حداقل بتواند برای مدت سه ساعت خودش را خشك نگه دارد و یك نام و اسم برای ادرار و مدفوع داشته باشد و زمانی كه شروع به آموزش توالت رفتن می‌كنیم نباید كودك در وضعیت استرس‌آوری باشد. مثلاً زمان‌هایی مثل از شیرگیری كودك، تولد فرزند جدید و تغییرات منزل، زمان‌های مناسبی برای شروع این آموزش نیستند.
معمولاً از زمان شروع آموزش 6 هفته طول می‌كشد تا كودك آن را بیاموزد.
قبل از آموزش این مراحل را در نظر بگیرید:
- برای ادرار و مدفوع كودك نام بگذارید و زمانی كه كودك این عمل را انجام داد تكرار كنید كه تو ، جیش كردی … تو پی‌پی كردی و … ..
- اجازه دهید گاه كودك دستشویی رفتن سایر اعضاء خانواده را ببیند و نگاه كند و سؤالات خود را بپرسد.
- پوشك و كهنه كودك را هرچه زودتر عوض كنید و او را تمیز كنید تا كودك با این وضعیت احساس راحتی نكند. بهتر است پوشك كودك در دستشویی عوض شود.
- زمانی كه كودك به طور كلامی یا با ژست خود نشان می‌دهد كه دستشویی دارد او را تشویق كنید.
در مرحله آموزش نكات زیر را در نظر بگیرید:
- لگن یا توالت كودك را به او معرفی كنید. آن را داخل حمام یا دستشویی بگذارید و به كودك بگویید آنجا دستشویی كند.
- او را تشویق كنید كه چندین بار در روز روی دستشویی یا لگن خود بنشیند، اوایل اجازه دهید كه با لباس روی لگن بنشیند تا تجربه غیراسترس‌زای نشستن روی لگن با لباس را داشته باشد.
- زمانی كه كودك روی لگن خود نشست اجازه یك فعالیت جالب و خاص را به او بدهید (مثل این كه عروسكی به دست او بدهید یا تخته و گچی كه روی آن را خط خطی كند). كودك باید فقط زمــانی كه روی لگن نشسته است حق استفاده از این فعالیت یا بازی خاص را داشته باشد. بدین وسیله شما كودك را برای استفاده از لگن و دستشویی تشویق می‌كنید. علاوه بر آن، بازی كردن، كودك را از حالت مقاومت خارج می كند و او را راحت و آرام می‌كند.
- به تدریـج لباس كودك را در زمان نشستن روی لگن یا دستشویی كم كنید تا زمانی كه كودك بدون شلوار و لباس زیر و پوشك راحت روی آن بنشیند.
- برای ساعتی به كودك اجازه دهید بدون كهنه و پوشك باشد (حداقل 30 دقیقه) اگر در این زمان كودك ادرار یا مدفوع كند به او توضیح می‌دهید كه كجا حق دارد ادرار كند و كجا نمی‌تواند. لگن را به او نشان دهید و توضیح دهید كه باید اینجا دستشویی كند.
- زمانی كه كودك روی لگن و دستشویی نشست و دفع ادرار یا مدفوع داشت او را تشویق كنید و به او بگویید كه به طور مثال: تو پی‌پی كردی حالا باید تو را پاك كنم . اجازه دهید كودك سیفون را بكشد و تمیز كردن دستشویی را ببیند.
- در مراحل بالاتر و پس از آن كه كودك در مراحل قبل به موفقیت رسید او را به دستشویی ببرید، كمك كنید تا لباسش را درآورد، روی دستشویی بنشیند، سیفون را بكشد، خودش را پاك كند و دست‌هایـش را بشـوید و سپس آن‌ها را خشك كنید.
به تدریج نیاز كودك به كمك شما كمتر خواهد شد و خواهـد توانست به طور كامل آداب توالت رفتن را بیـامـوزد.
|
مقالات مرتبط